Dlaczego warto wykonać badanie w genach BRCA1/2 na jak najwcześniejszym etapie choroby?

W NINIEJSZYM ARTYKULE PORUSZONO NASTĘPUJĄCE ZAGADNIENIA:

• Znaczenie badań na wczesnym etapie leczenia

• Test wspomagający decyzje terapeutyczne

• Test oceniający ryzyko dziedzicznego nowotworu

Znaczenie badań na wczesnym etapie leczenia

Identyfikacja mutacji w genach BRCA1/2 i innych genach, dostępność badań genomowych oraz opracowanie terapii ukierunkowanych na niektóre z tych mutacji radykalnie zmieniły postępowanie w raku piersi.

Rak piersi jest najczęstszym typem nowotworu wśród kobiet. Statystycznie na świecie około 79% chorych przeżywa 5 lat lub dłużej* ^1,2.

*Statystyki przeżycia dają ogólny obraz, a czas przeżycia dla pojedynczego pacjenta może być różny w zależności od wielu cech osobniczych i charakterystyki nowotworu.

Szacuje się, że w brytyjskiej populacji kobiet urodzonych po 1960 roku 1 na 7 kobiet (około 15%) zachoruje na raka piersi w ciągu swojego życia³.

U pacjentek ze zidentyfikowaną mutacją dziedziczną w genie BRCA1 lub BRCA2 ryzyko to wzrasta do około 50% u kobiet w wieku 70 lat, a ryzyko skumulowane do około 85%^4-7.

Historycznie testy BRCA1/2 były wykorzystywane głównie do oceny ryzyka nawrotu choroby lub rozwoju innych nowotworów BRCA-zależnych u pacjenta, oraz wyliczania prawdopodobieństwa przekazania mutacji krewnym i ryzyka wystąpienia u nich nowotworu dziedzicznego. Obecnie testy wykrywające mutacje dziedziczne w genach BRCA1/2 wykorzystywane są także do podejmowania decyzji terapeutycznych w oparciu o terapie celowane, czyli takie, których efekt jest zależny od obecności (lub jej braku) konkretnego biomarkera. Ten typ leczenia jest też nazywany leczeniem ukierunkowanym molekularnie. Biomarker to pewna określona dla danego nowotworu cecha molekularna, najczęściej jest to mutacja w konkretnych genach^6,7.

Badanie mutacji dziedzicznych (germinalnych) jest ważne dla pacjenta z punktu widzenia^8-10:

Predyspozycji:

• Pacjenci z mutacją dziedziczną (germinalną) w genach BRCA1/2 mają zwiększone ryzyko rozwoju nowotworów BRCA-zależnych, takich jak rak piersi, rak jajnika, rak trzustki i rak prostaty ^8-9.

• Pacjenci z dziedziczną (germinalną) mutacją w genach BRCA1/2 mogą przekazać ją swoim dzieciom⁷.

Ścieżki postępowania:

• Pacjenci z mutacją dziedziczną (germinalną) w genach BRCA1/2 mogą odnieść korzyści z terapii ukierunkowanej molekularnie⁸.

• Identyfikacja dziedzicznych (germinalnych) mutacji w genach BRCA1/2 u pacjenta może wpłynąć na postępowanie terapeutyczne, szczególnie w odniesieniu do zakresu zabiegu chirurgicznego, który może być dobrany indywidualnie¹⁰.

Monitorowania:

• Identyfikacja dziedzicznych (germinalnych) mutacji w genach BRCA1/2 u pacjenta może wpłynąć na jego monitoring i pomóc dobrać metody badań przesiewowych, w celu wyselekcjonowania osób wysokiego ryzyka i zminimalizowania tego ryzyka, jeśli jest to konieczne^8,10.

Istnieje kilka powodów, dla których warto wykonać badanie genów BRCA1/2 na wczesnym etapie choroby⁸.

• Ocena ryzyka zachorowania na inny nowotwór BRCA-zależny oraz dobór zindywidualizowanych badań przesiewowych/prewencyjnych dla osób chorych i ich krewnych.

• Możliwość zastosowania terapii celowanej. Przeprowadzenie badań w celu poznania statusu mutacji w genach BRCA1/2 na jak najwcześniejszym etapie choroby pozwala lekarzom opracować zindywidualizowany plan postępowania u pacjenta.

• Dostosowanie zakresu zabiegu chirurgicznego. Informacja na temat statusu genów BRCA1/2 u pacjenta pomaga ocenić lekarzom zasadność przeprowadzenia u pacjenta zakresu zabiegu chirurgicznego.

Test wspomagający decyzje terapeutyczne

Badanie genów BRCA1/2 jest ważne w podejmowaniu decyzji dotyczących wyboru ścieżki postępowania u chorych na raka piersi. Wytyczne zalecają wykonywanie testów pod kątem występowania dziedzicznych (germinalnych) mutacji w genach BRCA1/2 w celu określenia opcji terapeutycznych^6,10.

Według wytycznych ABC 4/ESMO badanie genetyczne należy rozważyć na jak najwcześniejszym etapie u chorych z zaawansowanym rakiem piersi (ABC)¹¹.

W przypadku zaawansowanego raka piersi (ABC) wyniki badań genetycznych mogą mieć konsekwencje terapeutyczne i dlatego należy je rozważyć jak najwcześniej.

Zakres genów, które należy zbadać, zależy od badania przedmiotowego i wywiadu rodzinnego. Jeśli lekarz uzna za stosowne, można rozważyć badanie dodatkowych, innych niż BRCA1/2 genów.

Wytyczne American College of Breast Surgeons sugerują, że wczesna identyfikacja mutacji może potencjalnie wpłynąć na zalecenia dotyczące postępowania¹⁰.

U chorych z nowo rozpoznanym rakiem piersi identyfikacja mutacji może wpłynąć na podjęcie decyzji dotyczącej leczenia miejscowego (zakres zabiegu operacyjnego i radioterapii) oraz postępowania systemowego¹⁰.

Test oceniający ryzyko dziedzicznego nowotworu

U pacjentów z dziedziczną mutacją w genach BRCA1/2 istnieje zwiększone ryzyko rozwoju raka piersi, a także innych nowotworów BRCA-zależnych, w tym jajnika, prostaty i trzustki^7,12.

Istnieje 50% ryzyko na to, że dziecko odziedziczy mutację w genach BRCA1/2 od obciążonych tą mutacją matki lub ojca. Wykrycie germinalnej mutacji w genach BRCA1/2 u pacjenta z rozpoznanym rakiem piersi może pomóc w zidentyfikowaniu członków rodziny, u których powinno wykonać się badania genetyczne, ponieważ mogą być oni w grupie podwyższonego ryzyka rozwoju choroby¹².

Kwalifikacja do badania opiera się na identyfikacji czynników, które uważa się za związane ze zwiększonym prawdopodobieństwem występowania mutacji dziedzicznych w genach BRCA1/2, jednak pierwszeństwo mają pacjentki z ryzykiem dziedzicznym^6,12.